Παραμυθητικός λόγος της Διαρκούς Ιεράς Συνόδου (10/4/2020)

Παραμυθητικός λόγος της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος
προς το ευσεβές Ορθόδοξο πλήρωμα αυτής (10/4/2020)

Τέκνα ἐν Κυρίῳ ἀγαπητά,

Ἡ Ἱερά Σύνοδος τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, κατά τήν συνεδρίαση Αὐτῆς τήν 1η Ἀπριλίου 2020, ἀπεφάσισε νά ἀπευθυνθεῖ πρός ἐσᾶς, τό ἐκλεκτό λογικό ποίμνιο τοῦ Χριστοῦ, μέ πολλή ἀγάπη ἀλλά καί μέ ἀμέτρητο πόνο, γιά τήν προκληθεῖσα πανδημία τοῦ κορωνοϊοῦ καί τά θλιβερά ἀποτελέσματά της.

Ἀπευθυνόμαστε πρός ἐσᾶς γιά νά σᾶς δώσουμε καί δι᾿ αὐτοῦ τοῦ τρόπου τήν πατρική μας εὐλογία, ἀλλά καί γιά νά σᾶς ἐνημερώσουμε ὑπεύθυνα γιά τίς ἀποφάσεις πού ἐλάβαμε αὐτές τίς ἡμέρες.

Ἄν καί οἱ ἀποφάσεις μας αὐτές δέχθηκαν καί δέχονται μεγάλη πολεμική ἀπό ὁρισμένους, ἐλαχίστους ἀδελφούς Χριστιανούς, οἱ ὁποῖοι, εἴτε ἀπό ἄγνοια, εἴτε ἀπό κακή πληροφόρηση ἤ παρεξήγηση, χρησιμοποίησαν τόν προσφιλῆ καί εὔκολο τρόπο τῆς συκοφαντίας, τῆς μυθοπλασίας καί τῶν ὕβρεων, σκανδαλίζοντας τοιουτοτρόπως τόν λαό τοῦ Θεοῦ, ἐμεῖς, ὡς πνευματικοί πατέρες καί αὐτῶν τῶν ἀνθρώπων, τούς ἐπισημαίνουμε ὅτι μέ τήν στάση τους αὐτή διασποῦν τήν ἑνότητα τῆς Ἐκκλησίας καί σκανδαλίζουν ἀδελφούς. Ὑπενθυμίζουμε δέ ὅτι ὁ λόγος τῆς Ἁγίας Γραφῆς καί τῶν Ἁγίων Πατέρων γιά τόν σκανδαλισμό καί τήν πρόκληση διάσπασης στήν ἑνότητα τῆς Ἐκκλησίας εἶναι φοβερώτατος.

Μέ πλήρη συναίσθηση, λοιπόν, τῆς εὐθύνης μας ἔναντι τοῦ ποιμνίου, πού ὁ Κύριος Ἰησοῦς μᾶς ἐμπιστεύθηκε, καί μέ συνείδηση ἀγαθή ὅτι πράξαμε στό ἀκέραιο τό καθῆκον μας, μέ λόγο ἀληθείας καί παρρησία καταθέτουμε στήν ἀγάπη σας, ὅτι οἱ ἀφορῶσες στήν πανδημία τοῦ κορωνοϊοῦ Συνοδικές ἀποφάσεις ἦταν ἀποτέλεσμα ἐκτενοῦς προσευχῆς καί αἱματηρῆς ἀγωνίας. Σέ καμία περίπτωση δέν ἀποφασίσαμε γρήγορα, ἀβασάνιστα, ἐπιπόλαια, καί φυσικά καμία ἀπό τίς ἀποφάσεις δέν καταστρατήγησε τό δόγμα καί τό ἦθος τῆς Ἐκκλησίας μας. Ὅπως ἐπισημάνθηκε, οἱ ἀποφάσεις μας αὐτές ἐκφράζουν τό κενωτικό ἦθος τῆς Ἐκκλησίας μας, τό ὁποῖο μᾶς προσέφερε ὡς πρότυπο ζωῆς καί ἤθους ὁ ἴδιος ὁ Χριστός μας, ὁ Ὁποῖος ἀπό τήν ἀγάπη Του γιά τόν ἄνθρωπο «ἐκένωσε τόν ἑαυτό του καί τό μεγαλεῖο τῆς Θεότητός του καί ἔγινε ἄνθρωπος... ὑπακούοντας μέχρι θανάτου καί, μάλιστα, θανάτου σταυρικοῦ» (Φιλ. 2, 7-8). Αὐτό ἔπραξε καί ἡ Ἐκκλησία μας. Ἐνώπιον τῆς ἀγωνίας τοῦ ἀνθρώπου νά διατηρήσει τό ὕψιστο ἐπί γῆς ἀγαθό τῆς ζωῆς καί τῆς ὑγείας, ταπεινώθηκε καί συμπορεύθηκε μέ τόν πόνο καί τήν ἀγωνία τοῦ ἀνθρώπου. Δέν παρέμεινε ἀδιάφορη μπροστά σέ αὐτόν τόν φόβο. Ἀντιθέτως τόν κατενόησε, τόν προσέλαβε καί τόν ἀνέθεσε στόν Χριστό γιά νά τόν θεραπεύσει. Μία Ἐκκλησία πού δέν κατανοεῖ τόν ἄνθρωπο, τίς ἀνάγκες καί τίς ἀγωνίες του, καί δέν τίς προσλαμβάνει γιά νά τίς θεραπεύσει, δέν εἶναι μητέρα, ἀλλά μητριά.

Σέ αὐτή τήν συνάφεια μπορεῖ νά κατανοηθεῖ ἡ ἀπόφασή μας γιά προσωρινή ἀποχή ἀπό τίς λατρευτικές μας Συνάξεις. Σᾶς ὁμολογοῦμε, ὅτι ἡ ἀπόφαση αὐτή ἦταν κάτι πού μᾶς πόνεσε δυνατά καί φυσικά συνεχίζει νά μᾶς πονᾶ. Αἷμα στάζει ἡ καρδιά μας, καθώς βλέπουμε τούς Ἱερούς Ναούς μας κλειστούς καί ἄδειους ἀπό τό λογικό ποίμνιο τῆς Ἐκκλησίας. Ὅμως τοῦτο ἔγινε ἀπό ἀγάπη πρός τούς συνανθρώπους μας καί ἀπό σεβασμό πρός τό πολύτιμο ἀγαθό τῆς ὑγείας καί τῆς διατήρησης τῆς ζωῆς. Οἱ εἰδικοί ἐπιστήμονες ἀπεφάνθησαν ὅτι ὁ ἰός διαδίδεται εὔκολα στίς συναθροίσεις. Ἡ εἰδική ἐπιστημονική ὁμάδα μᾶς προέτρεψε νά ἀπέχουμε ἀπό τίς λατρευτικές μας Συνάξεις μέχρι νά ξεπερασθεῖ ὁ πειρασμός. Ὁ κίνδυνος τῆς διασπορᾶς ἦταν καί εἶναι μεγάλος. Θά ἔμενε ἡ Ἐκκλησία στωικά ἀδιάφορη ἐνώπιον αὐτῆς τῆς παγκόσμιας ἀγωνίας; Ἀνθρώπινες ζωές χάνονται. Γι᾿ αὐτό καί συστοιχηθήκαμε μέ τήν εἰδική ἐπιστημονική ὁμάδα γιά τήν προσωρινή ἀναστολή τῶν λατρευτικῶν συναθροίσεων. Ταπεινωθήκαμε ἕως ἐσχάτων βλέποντας τούς Ναούς μας ἄνευ πιστῶν, καί μάλιστα αὐτές τίς ἅγιες ἡμέρες τῆς Μεγάλης Ἑβδομάδος. Ὅμως εἴμαστε βέβαιοι ὅτι «ἐν τῇ ταπεινώσει ἡμῶν ἐμνήσθη ἡμῶν ὁ Κύριος» (Ψαλ. 135, 23).

Ἡ προσωρινή ἀναστολή τῶν λατρευτικῶν Συνάξεών μας δέν σημαίνει σέ καμία περίπτωση ὅτι ἀποδεχόμαστε τίς ἀπόψεις αὐτῶν πού ἰσχυρίζονται ὅτι ἡ μετάδοση τοῦ κορωνοϊοῦ πραγματοποιεῖται καί διά τοῦ Μυστηρίου τῆς Θείας Εὐχαριστίας. Ἡ Θεία Εὐχαριστία ἀποτελεῖ γιά τούς πιστούς πηγή Ζωῆς καί «Φάρμακο Ἀθανασίας». Ὁ κοινωνῶν τό Σῶμα καί τό Αἷμα τοῦ Χριστοῦ λαμβάνει περισσή ζωή καί ὄχι θάνατο. Οὐδείς ἄλλωστε προσεβλήθη ἀπό ἀσθένεια ἐξαιτίας τῆς μετοχῆς του στό Μυστήριο τῆς Θείας Εὐχαριστίας. Φυσικά, οἱ ἐκτός τῆς ζωῆς τῆς Ἐκκλησίας ἀδυνατοῦν νά κατανοήσουν αὐτήν τήν πίστη μας, διότι στεροῦνται τῆς ἐμπειρίας τῆς Θείας Κοινωνίας καί ἔτσι βρίσκονται σέ ἀδυναμία νά πιστέψουν στό ζωογόνο Μυστήριο τῆς Θείας Εὐχαριστίας. Δέν μποροῦμε ὅμως νά κατανοήσουμε τόν ἀσεβῆ, προσβλητικό καί ὑβριστικό τρόπο μέ τόν ὁποῖον κάποιοι ἐξέφρασαν τίς ἀπόψεις τους γιά τήν Θεία Κοινωνία. Εἶναι, τό λιγώτερο, κακόηθες νά προσβάλλεις τό βιωματικό Εὐχαριστιακό Γεγονός τῆς Ἐκκλησίας, τό ὁποῖο γιά ἀναρίθμητους ἀνθρώπους ἀποτελεῖ κεντρικό σημεῖο ὄχι μόνο τῆς πίστεώς τους, ἀλλά καί τῆς ἴδιας τῆς ὑπάρξεώς τους.

Ὡς ποιμένες καί πνευματικοί πατέρες σας, αἰσθανόμαστε τήν θλίψη σας γιά τήν μή συμμετοχή σας στήν λατρευτική ζωή τῆς Ἐκκλησίας μας καί ἀφουγκραζόμαστε τόν πόνο σας γιά τήν στέρηση τῆς Θείας Κοινωνίας. Σέ αὐτή τήν θλίψη καί σέ αὐτόν τόν πόνο, πού πολλές φορές μπορεῖ νά ὁδηγήσει στήν ἀπελπισία καί στήν ἀπιστία, παρακαλοῦμε νά ἀντιτάξουμε τήν δοξολογία τοῦ ὀνόματος τοῦ Θεοῦ. Ἄς θυμηθοῦμε καί ἄς προσευχηθοῦμε μέ τούς λόγους τοῦ πολύπαθου Δικαίου Ἰώβ: «ὁ Κύριος ἔδωκεν, ὁ Κύριος ἀφείλετο· ὡς τῷ Κυρίῳ ἔδοξεν, οὕτω καὶ ἐγένετο· εἴη τὸ ὄνομα Κυρίου εὐλογημένον εἰς τοὺς αἰῶνας» («Ὁ Κύριος μᾶς τά ἔδωσε ὁ Κύριος μᾶς τά στέρησε. Ὅπως θέλησε ὁ Κύριος, αὐτό καί ἔγινε. Ἄς εἶναι τό ὄνομα τοῦ Κυρίου εὐλογημένο στούς αἰῶνες».) (Ἰώβ 1,21). Εἶναι πολύ σημαντικό ὁ καθένας ἀπό ἐμᾶς νά ἀναλάβει τήν πνευματική εὐθύνη του γιά τήν σημερινή κατάσταση, νά ταπεινωθεῖ καί ἐκ βαθέων νά ἐπικαλεσθεῖ τό ἔλεος τοῦ Θεοῦ. Θά τολμήσουμε νά ποῦμε ὅτι τώρα εἶναι ἡ ὥρα τῶν πιστῶν. Τώρα πού ἡ ἀνθρωπότητα εἶναι τόσο ἀνίσχυρη μπροστά στήν πανδημία, τώρα πού ἡ ἰατρική ἐπιστήμη, παρ’ ὅλες τίς μέχρι θυσίας προσπάθειές της, ἀδυνατεῖ νά τιθασεύσει τόν ἰό, τώρα πού πανίσχυρα ἔθνη συντρίβονται καί κονιορτοποιοῦνται, τώρα ὀφείλουμε οἱ πιστοί νά λυγίσουμε τά γόνατα, νά ὑψώσουμε τά χέρια, μέ καρδιά συντετριμμένη ἀπό τήν μετάνοια, καί μέ μάτια δακρυσμένα νά φωνάξουμε πρός τόν Κύριο τοῦ ἐλέους: «Μόνο ἀπέναντί σου ἁμαρτάνουμε ἀλλά καί μόνο ἐσένα λατρεύουμε. Δέσποτα, ἄλλο Θεό δέν ξέρουμε νά προσκυνοῦμε, οὔτε σέ ἄλλο Θεό ὑψώνουμε τά χέρια μας. Ξέχνα τίς ἁμαρτίες μας καί δέξου τίς γονατιστές δεήσεις μας, ἅπλωσε σέ ὅλους χέρι βοηθείας καί δέξου τήν προσευχή μας αὐτή, σάν εὐάρεστο θυμίαμα πού ἀνεβαίνει μπροστά στήν ὑπεράγαθη Βασιλεία σου» (Εὐχή Ἑσπερινοῦ Πεντηκοστῆς). Ἡ μετάνοια θά ἐπαναφέρει τήν γαλήνη. Καί ἡ μετάνοια εἶναι ἔργο τῶν πιστῶν.

Μέ βάση αὐτό τό φρόνημα τῆς μετανοίας, ἄς ὑπομείνουμε τήν προσωρινή στέρηση τῆς συμμετοχῆς μας στίς ἱερές Ἀκολουθίες τῆς Ἐκκλησίας μας, καί κυρίως τῆς κοινωνίας μας στό Ποτήριο τῆς Ζωῆς. Παράλληλα, ἡ μετάνοια αὐτή, ἄς γίνει ἀφορμή γιά μιά γενναία αὐτογνωσία, γιά μιά εἰλικρινέστερη ἀδελφογνωσία, γιά μιά ταπεινή Θεογνωσία. Συμπεριφορές πού ἀπαιτοῦν ἀπειλητικά τήν συμμετοχή στό Μυστήριο τῆς Θείας Εὐχαριστίας ἀπέχουν πολύ ἀπό τό πνεῦμα τῆς μετανοίας καί ἀπό τό γνήσιο Ἐκκλησιαστικό φρόνημα, πού θεωρεῖ τήν Θεία Κοινωνία ὡς Δῶρον καί ὄχι ὡς ἀτομικό δικαίωμα.

Εἶναι βέβαιο ὅτι ἡ ἐφετινή Μεγάλη Ἑβδομάδα καί τό Ἅγιο Πάσχα εἶναι πολύ διαφορετικά ἀπό τά προηγούμενα. Θά στερηθοῦμε αὐτά πού σέ ἄλλες συνθῆκες τά θεωρούσαμε δεδομένα. Ἐφέτος θά κάνουμε Πάσχα «ἀπό μακρυά»… «θεωροῦντες ποῦ τίθεται». Ὅμως ὁ καθένας ἀπό ἐμᾶς, ἄν πραγματικά λαχταρᾶ τήν συνάντησή του μέ τόν Σταυρωθέντα καί Ἀναστάντα Κύριο, νά εἶναι βέβαιος ὅτι ὁ Χριστός «ἐν ἑτέρᾳ μορφῇ» θά τόν συναντήσει στό δωμάτιό του, στό σπιτικό του, στήν ἀτομική του προσευχή. Τί καί ἄν οἱ θύρες εἶναι κλεισμένες καί οἱ μαθητές Του συνηγμένοι στά σπιτικά τους «διά τόν φόβον» τοῦ κορωνοϊοῦ; Ὁ Σταυρωθείς καί Ἀναστάς Κύριος Ἰησοῦς θά εἰσέλθει «τῶν θυρῶν κεκλεισμένων» (Ἰωάν. 20,19) γιά νά χαρίσει τήν εἰρήνη Του. Θά προσφέρει τόν Οὐράνιο Ἄρτο τῆς παρουσίας Του καί θά κεράσει τά παιδιά Του «ἰχθύος ὀπτοῦ μέρος καί ἀπό μελισσίου κηρίου» (Λουκ. 24,42). Ἄς τό κατανοήσουμε καλά! Στήν Ἐκκλησία μας δέν ὑπάρχουν ἀδιέξοδα. Τό Πνεῦμα τό Ἅγιο, τό Ὁποῖο τά ἀσθενῆ θεραπεύει καί τά ἐλλείποντα ἀναπληροῖ, θά ἀναπληρώσει τήν στέρηση τῶν ἡμερῶν καί θά πληρώσει τίς καρδιές τῶν μετανοούντων πιστῶν μέ τήν παρουσία τοῦ Χριστοῦ.

Τέλος, ἐπιθυμοῦμε νά στρέψουμε τόν λόγο καί τήν προσευχή μας καί πρός ὅλους αὐτούς πού μέ αὐτοθυσία «πολεμοῦν» στήν πρώτη γραμμή τοῦ ἰδιότυπου αὐτοῦ πολέμου. Μνημονεύουμε μέ εὐγνωμοσύνη καί προσευχόμαστε ἐκτενῶς γιά τούς ἰατρούς, τούς ἐρευνητές, τούς νοσηλευτές, τούς μεταφορεῖς καί ὅλους τούς ἐργαζομένους στά νοσοκομεῖα μας. Ἕνα εὐχαριστῶ εἶναι πολύ μικρό μπροστά στήν δική τους αὐτοθυσία.
Εὐχαριστοῦμε ἐπίσης τά Σώματα Ἀσφαλείας, ἀλλά καί ὅσους ἐργάζονται στόν τομέα τῆς καθαριότητος καί τῆς ὑγιεινῆς. Παρακαλοῦμε ἰδιαιτέρως τόν Χριστό μας, τήν Ὑπεραγία Θεοτόκο καί ὅλους τούς Ἁγίους ὑπέρ τῆς ὑγείας τῶν ἀσθενούντων καί ὑπέρ ἀναπαύσεως τῶν κεκοιμημένων. Παραλλήλως, ἐπαναβεβαιώνουμε τήν σταθερή πρόθεση τῆς Ἱερᾶς Συνόδου τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος γιά συνεργασία μέ τήν Ἔντιμο Ἑλληνική Κυβέρνηση ὡς καί μέ τούς ἁρμοδίους φορεῖς, μέ σκοπό τήν ἄμεση καί ἀποτελεσματική ἀντιμετώπιση τῆς πανδημίας.

Τέκνα ἐν Κυρίῳ ἀγαπητά,
Μέσα σέ ὅλη αὐτή τήν ζοφερή ἀτμόσφαιρα τοῦ θανάτου, μέ αἰσιοδοξία διαπιστώνουμε τήν μείωση τῶν κρουσμάτων καί τῶν θανάτων στήν χώρα μας. Τοῦτο φυσικά ὀφείλεται στήν ἄμεση λήψη κυβερνητικῶν μέτρων, στήν λαμπρή, ὑπό τόν καθηγητή ἰατρό κ. Σωτήριο Τσιόδρα, ἐπιστημονική ὁμάδα, ὡς καί στήν συντριπτική πλειονοψηφία τοῦ Ἑλληνικοῦ λαοῦ πού ὑπήκουσε καί συνεχίζει νά ὑπακούει στά μέτρα. Πάνω ὅμως ἀπό ὅλους ὀφείλεται στήν Χάρη καί στό Ἔλεος τοῦ Χριστοῦ καί στίς πρεσβεῖες τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου καί τῶν Ἁγίων, οἱ Ὁποῖοι εἰσακούουν τίς δεήσεις τῶν πιστῶν καί φωτίζουν τούς εἰδικούς ἐπιστήμονες καί τούς ἰθύνοντες.

Γι᾿ αὐτό παρακαλοῦμε ὅλους∙ συνεχίστε νά προσεύχεσθε ἐνθέρμως∙ περικυκλῶστε τόν θρόνο τοῦ Θεοῦ μέ τίς ἱκεσίες σας καί παραμείνετε στό σπίτι προσευχόμενοι. Διατρανῶστε, καί δι᾿ αὐτοῦ τοῦ τρόπου, ὅτι: «μένω στό σπίτι γιατί ἀγαπῶ τόν Θεό, τόν συνάνθρωπο καί τόν ἑαυτό μου. Μένω στό σπίτι, ὄχι μόνος ἀλλά μέ τόν Θεό, τήν Θεοτόκο, τούς Ἁγίους καί ὅλους αὐτούς πού ἀγαπῶ καί μ’ ἀγαποῦν, συμμετέχοντας μέ τήν ψυχή μου στίς Ἀκολουθίες τῆς Ἁγίας καί Μεγάλης Ἑβδομάδος. Μένω στό σπίτι καί εἶμαι βέβαιος ὅτι θά δεχθῶ τήν Χάρη τῶν Θείων Λειτουργιῶν πού θά ἱερουργηθοῦν αὐτές τίς Ἅγιες ἡμέρες, καθώς γνωρίζω καί πιστεύω ὅτι ἡ Θεία Λειτουργία τελεῖται «ὑπέρ τῆς τοῦ κόσμου ζωῆς καί σωτηρίας» καί «ὑπέρ τῶν δι’ εὐλόγους αἰτίας ἀπολειφθέντων». Μένω στό σπίτι καί εἶμαι σίγουρος ὅτι ὁ Χριστός θά ἔλθει στό σπιτικό μου καί θά τό μεταμορφώσει σέ «οἶκο Θεοῦ». Μέσα σέ αὐτό τόν «οἶκο» θά κάνω Μεγάλη Ἑβδομάδα καί Πάσχα».

Γνωρίζετε ὅλοι, ὅτι αὐτό εἶναι ἕνα προσωρινό μέτρο, γιά ὅσο διάστημα κρατήσει ἡ πανδημία. Μόλις αὐτή ὑποχωρήσει, οἱ Ἱεροί Ναοί μας θ᾿ ἀνοίξουν καί πάλι στήν κοινή Λατρεία καί ὅλοι μας θά συναχθοῦμε στίς λειτουργικές μας Συνάξεις, γιά νά ἑνωθοῦμε στό Κοινό Ποτήριο τῆς Πίστεως καί τῆς Ζωῆς!

Μέ αὐτές τίς σκέψεις εὐλογοῦμε πατρικῶς ὅλους σας καί εὐχόμεθα ἐγκαρδίως καλή Μεγάλη Ἑβδομάδα καί καλή Ἀνάσταση.

† Ὁ Ἀθηνῶν ΙΕΡΩΝΥΜΟΣ, Πρόεδρος
† Ὁ Θεσσαλονίκης Ἄνθιμος
† Ὁ Παραμυθίας, Φιλιατῶν καί Γηρομερίου Τίτος
† Ὁ Μηθύμνης Χρυσόστομος
† Ὁ Τριφυλίας καί Ὀλυμπίας Χρυσόστομος
† Ὁ Μεσσηνίας Χρυσόστομος
† Ὁ Λευκάδος καί Ἰθάκης Θεόφιλος
† Ὁ Θηβῶν καί Λεβαδείας Γεώργιος
† Ὁ Παροναξίας Καλλίνικος
† Ὁ Φωκίδος Θεόκτιστος
† Ὁ Νέας Κρήνης καί Καλαμαριᾶς Ἰουστῖνος
† Ὁ Φιλίππων, Νεαπόλεως καί Θάσου Στέφανος
† Ὁ Σισανίου καί Σιατίστης Ἀθανάσιος

Ὁ Ἀρχιγραμματεύς
† Ὁ Ὠρεῶν Φιλόθεος

Πηγή: Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας της Ελλάδος (PDF)